မြန်မာနိုင်ငံသည် မြောက်ဘက်တွင်တည်ရှိသော ဟိမဝန္တာတောင်တန်းများ၊ တောင် ဘက်တွင် တည်ရှိသော သန္တာကျောက်တန်းများ၊ အနိမ့်ပိုင်းသစ်တောများနှင့် ပေါများကျယ်ပြန့် သော မြစ်၊ ချောင်းများတို့ကြောင့် အမျိုးစုံလင်လှသော ဂေဟစနစ်များနှင့် မြောက်မြားလှစွာ သော ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများဖြင့် ကြွယ်ဝသောနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် အပူပိုင်းအမြဲစိမ်းတော၊ ရွက်ပြတ်ရောနှောတော၊ အင်တိုင်းတော စသည့်တောမျိုးပေါင်း စုံလင်စွာရှိသည့်အပြင် ယင်းတို့ အတွင်း၌ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များစုံလင်စွာ မှီတင်းနေထိုင်လျက် ရှိပါ သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအဝှမ်းတွင်ရှိသော သစ်တောများနှင့် ယင်းတို့အတွင်း မှီတင်းနေထိုင် သော တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်း ရေးနှင့် သစ်တောရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ သစ်တောဦးစီးဌာန၏အောက်တွင် သဘာဝဝန်းကျင်နှင့် သားငှက်တိရစ္ဆာန်ထိန်းသိမ်းရေးဌာနကို ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီး ဖြစ်ပါ သည်။ ယင်းဌာနအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အဝှမ်းဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသော ဥယျာဉ်နှင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တော (၃၈) ခုကို ဌာနအကြီးအကဲများ၏ ကြီးကြပ်လမ်းညွှန်မှုဖြင့် စီမံအုပ်ချုပ်လျက်ရှိပါသည်။
ဥယျာဉ်နှင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တော (၃၈) ခုတို့၏ စုစုပေါင်းဧရိယာမှာ (၁၄၆၄၅.၇၄) စတုရန်းမိုင်ရှိပြီး နိုင်ငံဧရိယာ၏ (၅.၆၁%) ရှိပါသည်။ ဥယျာဉ်/ဘေးမဲ့တောများ ကို စီမံအုပ်ချုပ်ရန် ဥယျာဉ်/ဘေးမဲ့တော (၂၀) ခုတွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးများကို ဖွင့်လှစ်ထား ပြီး ဝန်ထမ်းအင်အားများဖြည့်တင်း၍ ဂေဟစနစ်များ ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းရေး၊ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်များ ရှင်သန်ပေါက်ပွားရေးတို့အတွက် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများ၊ ပညာပေး လုပ်ငန်းများကို အထူးအလေးထားဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို အမဲလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ တရားမဝင်သစ်ခုတ်ခြင်းတို့မှ ကာကွယ်နိုင်ရန် ကင်းလှည့်ထိန်းသိမ်း ခြင်းကို အထူးဦးစားပေးလုပ်ငန်းအနေဖြင့် လစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ယင်းသို့ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဥယျာဉ်/ဘေးမဲ့တောများအတွင်း တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို အမဲလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ တရားမဝင်သစ်ခုတ်ခြင်းတို့ကို ဖော်ထုတ်အရေးယူနိုင်ပြီး တရားမဝင်လုပ်ငန်း များ ဆောင်ရွက်မည့်အခြေအနေများကိုလည်း ကြိုတင်တားဆီးကာကွယ်လျက် ရှိပါသည်။
ထို့ပြင် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် နိုင်ငံတကာမှ အဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပူးပေါင်း၍ ဥယျာဉ်/ ဘေးမဲ့တောများတွင် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲထိန်းသိမ်းခြင်း ဆိုင်ရာ သင်တန်းများအား အလေးပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း သင်တန်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်-
(က) ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၅-၁၀) ရက်နေ့အထိ မိန်းမလှကျွန်းတောရိုင်း တိရစ္ဆာန်ဘေးမဲ့တော၌ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်နှင့်အပင် အဖွဲ့ (Flora and Fauna International -FFI) နှင့်ပူးပေါင်း၍ “မိကျောင်းစာရင်းကောက်ယူခြင်းလုပ်ငန်း”၊
(ခ) ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၂၅-၂၈) ရက်နေ့အထိ ပုပ္ပါးတောင်ဥယျာဉ်၌ သစ်တောဦးစီးဌာနနှင့် နော်ဝေနိုင်ငံ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာအေဂျင်စီ (Norwegian Environment Agency- NEA) တို့ ပူးပေါင်း၍ “သဘာဝ နယ်မြေစီမံအုပ်ချုပ်ခြင်းနှင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲထိန်းသိမ်းခြင်း ဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ခြင်းသင်တန်း”၊
(ဂ) ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၄-၅) ရက်နေ့တွင် ပုပ္ပါးတောင်ဥယျာဉ်၌ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားဇီဝ အရင်းအမြစ်များ သိပ္ပံဌာန (National Institute of Symposium of Biological Resources- NIBR) မှ ငှက်ရုံးလုပ်သွင်းပညာရှင်တစ်ဦး သည် ဥယျာဉ်/ဘေးမဲ့တောမှ ဝန်ထမ်းများအား “ငှက်ရုပ်လုံးသွင်း နည်းစနစ်များ” ဆိုင်ရာ သင်တန်း၊
(ဃ) ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၆-၂၇ ) ရက်နေ့အထိ အင်းတောကြီးကန် ဝန်းကျင်တွင် သဘာဝဝန်းကျင်နှင့် သားငှက်တိရစ္ဆာန်များ ထိန်းသိမ်းရေး ဌာန၊ မြစ်ကြီးနားတက္ကသိုလ်၊ သတ္တဗေဒဌာနနှင့် FFI- Myanmar Programme တို့ ပူးပေါင်း၍ အင်းတော်ကြီးကန်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ မြစ်၊ ချောင်းများအတွင်းမှ ငါးမျိုးစိတ်များအား လေ့လာခြင်း။
ယင်းကဲ့သို့ ဥယျာဉ်/ဘေးမဲ့တောများတွင် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုင်ရာ သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ခြင်းဖြင့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတတ်ခြင်း၊ ဇီဝမျိုးစုံ မျိုးကွဲများအား စနစ်တကျစာရင်းကောက်ယူခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက် နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။